Starachowice-Wieś

Osiedla

Starachowice-Wieś to historia sięgająca daleko w przeszłość, będąca niegdyś odrębną wsią, aktualnie zaś wchodzi w skład Starachowic od 1952 roku. Położona jest w centralnej części miasta, malowniczo usytuowana na lewym brzegu rzeki Kamiennej, w rejonie, gdzie krzyżują się ulice Hutnicza i Radomska.

Obecnie, Starachowice-Wieś stanowi część miejscowego osiedla Wzgórze, które łączy w sobie zarówno aspekty urbanistyczne jak i elementy związane z lokalną społecznością.

Historia

„Starachowice to historyczna wieś, stanowiąca kolebkę obecnego miasta Starachowice. W okresie Królestwa Kongresowego miejscowość ta należała do powiatu iłżeckiego, w obrębie guberni kieleckiej. W I połowie XIX wieku na terenie Starachowic powstała osada fabryczna, służąca największemu ośrodkowi przemysłu metalowego w Królestwie Polskim, mieszczącemu się w ramach Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego.

Początkowo, w latach 1867–1870, Starachowice pełniły funkcję siedziby gminy Starachowice. Jednak 13 stycznia 1870 roku gmina ta została zlikwidowana w wyniku przyłączenia pozbawionego praw miejskich Wierzbnika, co doprowadziło do przekształcenia tej jednostki w gminę Wierzbnik. Duże zmiany miały miejsce 18 sierpnia 1916 roku, kiedy to Wierzbnik został wydzielony z gminy Wierzbnik, stając się odrębną gminą miejską, a 1 listopada tego samego roku z pozostałej części gminy Wierzbnik (ze Starachowicami) utworzono nową gminę Styków.

W okresie II Rzeczypospolitej Starachowice znalazły się w województwie kieleckim (powiat iłżecki), gdzie w 1921 roku, wraz z osadą fabryczną, miały łącznie 3474 mieszkańców. 31 października 1933 roku wieś Starachowice została podzielona na dwie części: wiejską oraz fabryczną. Starachowice (Wieś) zapoczątkowały gromadę o nazwie Starachowice, obejmującą wieś oraz gruntów kolejowych. Z kolei w świeżo utworzonej osadzie Starachowice Fabryczne (powstałej z kolonii Majówka, Bugaj oraz innych) stworzono gromadę noszącą miano Starachowice Fabryczne. Gromadę tę połączono z miastem Wierzbnikiem 1 kwietnia 1939 roku, nadając mu nową nazwę – Starachowice-Wierzbnik. Starachowice-Wieś natomiast zatrzymały swoją odrębność jako gromada w gminie Styków.

W czasie II wojny światowej obszar ten został włączony do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat starachowicki). W wyniku działań hitlerowskich gromada Starchowice oraz inne, takie jak Starachowice Górne, Krzyżowa Wola i Wanacja, zostały zlikwidowane i włączone do Starachowic-Wierzbnik, które przemianowano na Starachowice.

Po zakończeniu wojny przywrócono wcześniejszy stan; gromady przekształcone przez hitlerowców do Starachowic odzyskały swoją niezależność, w tym Starachowice-Wieś. Miasto powróciło do przedwojennego tytułu Starachowice-Wierzbnik, który zmieniono ponownie na Starachowice dopiero 3 września 1949 roku. Ostateczne ucieleśnienie zmiany przyszło 1 lipca 1952 roku, kiedy to Starachowice-Wieś straciły swoją samodzielność, zostając włączone do miasta Starachowice, które uzyskało status powiatu miejskiego.”

Przypisy

  1. Nietyksza M 1986. Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim 1865–1914. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
  2. Postanowienie z 17.10.1869 r., ogłoszone 1.01.1870 r. (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 415)
  3. Wierzbnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 399.
  4. Rozporządzenie c. i k. Jeneralnego-Gubernatorstwa wojskowego z dnia 21.10.1916 r. Oznaczenie obszaru miast: Buska, Chmielnika, Dąbrowej, Jędrzejowa, Ostrowca, Sandomierza, Staszowa, Szczebrzeszyna, Wierzbnika, Włoszczowy i Zamościa. (Dz. Rozp. C. i K. Jen. Gub. Wojsk. z 1916 r. Cz. XVIII, poz. 103)
  5. Historia sołectwa Styków
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30.09.1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 3: Województwo kieleckie
  7. Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 27, poz. 182
  8. Dz.U. z 1939 r. nr 7, poz. 42
  9. M.P. z 1939 r. nr 77, poz. 175
  10. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  11. Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  12. M.P. z 1949 r. nr 59, poz. 795
  13. Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 118

Oceń: Starachowice-Wieś

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:16