Michałów (Starachowice)

Osiedla

Michałów to niegdyś wieś, a obecnie osiedle mieszkalne w Starachowicach, które zostało włączone do miasta w 1983 roku. W tej części Starachowic można napotkać pozostałości po zakładach przemysłowych, które miały swoje korzenie w XIX wieku.

Osiedle Michałów ma strategiczne położenie, ponieważ przebiega przez nie trasa kolejowa Skarżysko-Kamienna – Tarnobrzeg, a także droga krajowa nr 42, łącząca Kamienną z Rudnikiem. Na tej trasie znajduje się stacja Starachowice Michałów, co czyni to miejsce ważnym węzłem komunikacyjnym.

Warto również zauważyć, że Michałów stanowi początek czarnego szlaku turystycznego, który prowadzi do centrum Starachowic, oferując mieszkańcom oraz turystom ciekawe trasy do odkrywania tego regionu. Można tu także znaleźć ulicę, która została nazwana imieniem Fryderyka Wilhelma Lempego, znanej postaci historycznej.

Obszar Michałowa składa się z kilku części, w tym:

Michałów jest więc ciekawym miejscem, które łączy w sobie historię przemysłową z funkcjami mieszkalnymi i rekreacyjnymi, co sprawia, że jest to atrakcyjna lokalizacja zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.

Historia

Odkryj fascynującą historię Michałowa, która sięga XVI wieku. Związana z tą miejscowością historia jest bogata i pełna ważnych wydarzeń. Warto także zapoznać się z historią Starachowic Fabrycznych. W 1811 roku Michałów odwiedził słynny Juliusz Ursyn Niemcewicz. Jeszcze do 1818 roku wieś ta była w rękach benedyktynów z opactwa na Świętym Krzyżu. Po rozwiązaniu klasztoru, mieszkańcy wsi przeszli pod skrzydła rządu.

Na tym terenie funkcjonowały fryszerki oraz szlifiernie do produkcji broni palnej i siecznej. W 1836 roku te zakłady zostały przekształcone w pudlingarnię. Z danych z 1827 roku wynika, że Michałów liczył 19 domów i 170 mieszkańców. Do roku 1880 liczba domów wzrosła do 64, a liczba mieszkańców do 497. Wówczas w miejscowości funkcjonowała fabryka żelaza, która dysponowała 7 piecami pudlowymi, dubeltowymi oraz jednym piecem szwejsowym z młotem parowym.

Zakład był napędzany siłą wody, zatrudniając 150 pracowników, a jego roczna produkcja wynosiła około 120 000 centnary półproduktu żelaznego. W 1870 roku fabryka trafiła w ręce prywatne i przeszła znaczne zmiany oraz rozbudowę. Około 1874 roku w Michałowie powstała Szkoła Podstawowa Nr 2, a w 1877 roku zakład został nabyty przez towarzystwo akcyjne.

W czasach Królestwa Kongresowego Michałów należał do powiatu iłżeckiego w guberni kieleckiej. W latach 1867–1870 miejscowość była częścią gminy Starachowice. Jednak 13 stycznia 1870 roku gmina Starachowice została rozwiązana, przekształcając się w gminę Wierzbnik po przyłączeniu pozbawionego praw miejskich Wierzbnika. 18 sierpnia 1916 roku z gminy Wierzbnik wydzielono Wierzbnik, tworząc odrębną gminę miejską, a pozostałą część wsi, wraz z Michałowem, przekształcono w nową gminę Styków.

W II Rzeczypospolitej Michałów wchodził w skład województwa kieleckiego (powiat iłżecki), gdzie w 1921 roku mieszkało 666 osób. 31 października 1933 roku stworzono gromadę o nazwie Michałów, do której należały wieś Michałów, osada pofabryczna Michałów-Górnictwo oraz grunty kolejowe. 1 kwietnia 1939 roku miasto Wierzbniki połączono z gromadą Starachowice Fabryczne, nadając mu nową nazwę Starachowice-Wierzbnik, natomiast Michałów szanował swoją odrębność jako gromada w gminie Styków.

W czasie II wojny światowej miejscowość została włączona do Generalnego Gubernatorstwa (dystrykt radomski, powiat starachowicki), pozostając jako odrębna gromada Michałów z populacją 868 mieszkańców, lecz w nowej gminie Brody (gmina Styków została zniesiona).

Po wojnie Michałów znowu znalazł się w województwie kieleckim jako jedna z gromad w reaktywowanej gminie Styków w powiecie iłżeckim. Na skutek reformy administracyjnej, która miała miejsce jesienią 1954 roku, Michałów został częścią nowo utworzonej gromady Michałów, stając się jej siedzibą. Gromadę Michałów zniesiono 31 grudnia 1961 roku, a jej teren włączono do gromady Kuczów.

Po kolejnej reformie administracyjnej w 1973 roku, Michałów został przydzielony do gminy Brody w powiecie iłżeckim, który 9 grudnia 1973 roku został nazwany starachowickim, a jego istnienie trwało do 31 maja 1975 roku. W latach 1975–1983 wieś była częścią (małego) województwa kieleckiego. 1 marca 1983 roku sołectwo Michałów (o powierzchni 475,48 ha) zostało wyłączone z gminy Brody i dołączone do Starachowic.

Zabytki

W Michałowie, w gminie Starachowice, znajduje się interesujący obiekt historyczny, który zasługuje na uwagę. Mowa o urządzeniach hydrotechnicznych, które obejmują tamę oraz przepust, a ich powstanie datowane jest na drugą połowę XIX wieku.

Te cenne zabytki zostały ujęte w rejestrze zabytków nieruchomych, pod numerem rej.: A.825 z dnia 6 września 1971 roku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 10.02.2018 r.]
  2. UCHWAŁA NR VII/17/2016 RADY MIEJSKIEJ W STARACHOWICACH
  3. Aneks, s. 575. [dostęp 16.07.2011 r.]
  4. Dz.U. z 1983 r. nr 10, poz. 52.
  5. Dz.U. z 1939 r. nr 7, poz. 42.
  6. Wierzbnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 399.
  7. Rozporządzenie c. i k. Jeneralnego-Gubernatorstwa wojskowego z dnia 21.10.1916 r. Oznaczenie obszaru miast: Buska, Chmielnika, Dąbrowej, Jędrzejowa, Ostrowca, Sandomierza, Staszowa, Szczebrzeszyna, Wierzbnika, Włoszczowy i Zamościa. (Dz. Rozp. C. i K. Jen. Gub. Wojsk. z 1916 r. Cz. XVIII, poz. 103).
  8. Postanowienie z 17 (29) października 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415).
  9. Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29.09.1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20.12.1954 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31.12.1954 r., Nr. 15, Poz. 104).
  10. Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 27, poz. 182.
  11. Uchwała Nr 24/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 15.09.1961 r. o zmianie granic i nazw niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 30.11.1961 r., Nr. 14, Poz. 130).
  12. Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1.07.1952 r.
  13. Dz.U. z 1973 r. nr 46, poz. 272.
  14. Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 08.12.1972 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 09.12.1972, Nr 26, Poz. 174).
  15. M.P. z 1939 r. nr 77, poz. 175.
  16. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30.09.1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 3 : Województwo kieleckie.

Oceń: Michałów (Starachowice)

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:5