Jan Certowicz, urodzony 24 listopada 1889 roku w Wierzbniku, to postać wpisana na stałe w historię Polski. Był on majorem lekarzem Wojska Polskiego oraz doktorem nauk medycznych, który na zawsze pozostanie w pamięci jako ofiara zbrodni katyńskiej.
Jego tragiczna śmierć miała miejsce w okolicach 9–11 kwietnia 1940 roku w Katyniu, co było częścią jednej z największych tragedii z czasów II wojny światowej.
Życiorys
Jan Certowicz przyszedł na świat 24 listopada 1889 roku w Wierzbniku, w rodzinie Wojciecha oraz Władysławy z Bieleckich. Po pomyślnym zakończeniu ośmiu klas gimnazjum w Warszawie, rozpoczął naukę na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Charkowskiego. W 1923 roku uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie Warszawskim, specjalizując się w zakresie chirurgii.
W roku 1914 został powołany do służby w armii rosyjskiej, a jego działania skoncentrowały się na wsparciu medycznym w trudnym czasie wojny. Jako organizator punktu opatrunkowego, szybko przeszedł do pracy w szpitalu 5 Armii Rosyjskiej w pobliżu Warszawy. W 1915 roku objął funkcję komendanta odcinka sanitarnego 20 Dywizji Piechoty, a w następnym roku 111 Dywizji Piechoty w armii rosyjskiej. Po pewnym czasie, w listopadzie 1916, uzyskał urlop, aby kontynuować swoje studia.
Po zakończeniu wojny, w 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego. 14 czerwca 1919 roku został ordynatorem szpitala wojskowego w Grodnie. W dalszej kolejności pełnił rolę naczelnym lekarza garnizonowego w Mińsku oraz zastępcy szefa sanitarnego Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Służył również jako zastępca szefa Grupy Poleskiej Dowództwa Frontu Północnego, osiągając stopień porucznika.
W okresie międzywojennym pozostał w służbie wojskowej. W 1923 roku otrzymał przydział do X batalionu sanitarnego, a także służył w 24 pułku ułanów, gdzie awansował na kapitana (z datą starszeństwa 19 czerwca 1919 oraz 49 lokatą w korpusie oficerów sanitarnych). W 1924 roku awansował na majora (ze starszeństwem z dnia 15 sierpnia 1924 i 10 lokatą) oraz został przeniesiony do I batalionu sanitarnego, przydzielonego do 5 pułku ułanów. Ostatecznie, z dniem 30 listopada 1935 roku, w stopniu majora przeszedł w stan spoczynku.
W czasie kampanii wrześniowej, Jan Certowicz walczył w 5 pułku, gdzie został wzięty do niewoli przez Sowietów i osadzony w Kozielsku. W grudniu 1939 roku znajdował się na liście jeńców obozu kozielskiego. W dniach 7-9 kwietnia 1940 roku został przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD. Został zamordowany pomiędzy 9 a 11 kwietnia 1940 roku przez NKWD w lesie katyńskim. Jego tożsamość została potwierdzona podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 roku, a dokumentacja zawiera zapis z dnia 24 kwietnia 1943 roku. Certowicz jest ujęty na liście AM 178-472 jako pułkownik lekarz oraz w liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 472.
Jego prochy spoczywają na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, gdzie znajduje się tabliczka epitafijna oznaczona numerem 407. Minister Obrony Narodowej, Aleksander Szczygło, decyzją Nr 439/MON z dnia 5 października 2007 roku, awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Życie prywatne
Jan Certowicz spędził część swojego życia w Ostrołęce, gdzie mieszkał przy ulicy 11 Listopada 8. Jego życie osobiste było związane z Wacławą Anną, z domu Hubert, z którą się ożenił. Para miała dwóch synów, Zbigniewa i Władysława.
W latach od 1935 do 1939 roku, Jan Certowicz pełnił rolę lekarza szkolnego w Liceum Ogólnokształcącym im. króla J. Leszczyńskiego w Ostrołęce. Oprócz swojej pracy zawodowej, był także aktywnym członkiem Komitetu Białego Krzyża, gdzie angażował się w działalność na rzecz społeczności lokalnej.
Jego synowie, Zbigniew i Władysław, w czasie II wojny światowej walczyli w szeregach Armii Krajowej. Niestety, Władysław zginął w trakcie walk powstańczych, co było ogromnym ciosem dla rodziny.
Ordery i odznaczenia
Jan Certowicz był odznaczanym żołnierzem, który zdobył liczne nagrody za swoje zasługi. Poniżej przedstawiono listę wyróżnień, które otrzymał:
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie: po raz drugi za służbę w POW),
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928),
- Medal Niepodległości (27 czerwca 1938),
- Order Świętego Stanisława IV kl. (Imperium Rosyjskie),
- Order Świętej Anny IV kl. (Imperium Rosyjskie).
Upamiętnienie
W Ostrołęce znajduje się ulica, która została nazwana na cześć Jana Certowicza, upamiętniając jego wkład w historię regionu.
W dniu 17 września 2009 roku na skwerze w sąsiedztwie Pomnika Ofiar Terroru Komunistycznego, usytuowanego przy ul. Kopernika w Ostrołęce, został posadzony Dąb Pamięci.
Inny Dąb Pamięci został zasadzony na Kościelnej 12 w Starachowicach, w ramach działania prowadzonego przez parafię pw. św. Trójcy. Związany jest z certyfikatem nr 000132/000113/WWL/2008.
Dodatkowo, w Starachowicach stoi pomnik, który jest poświęcony ofiarom zbrodni katyńskiej z 1940 roku oraz ofiarom tragedii smoleńskiej z 2010 roku, stanowiący istotny element pamięci narodowej.
W miejscowości Starachowice znajduje się także Krzyż Ofiar Zbrodni Katyńskiej, na którym umieszczona jest tablica z nazwiskiem Jana Certowicza, co stanowi ważny symbol upamiętnienia wszystkim ofiarom tej tragicznej historii.
Przypisy
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 05.11.2021 r.]
- a b c Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 69.
- a b Karczewski: Rodzina Certowiczów z Ostrołęki – historia ocalona [online], ePowiatOstrołęcki.pl, 14.05.2013 r. [dostęp 05.08.2017 r.]
- MarcinM. Łuba MarcinM., Dęby Katyńskie w Ostrołęce (wideo, zdjęcia), „eOstroleka.pl - Twoje Wirtualne Miasto” [dostęp 05.08.2017 r.]
- Ostrołęka - Dęby Katyńskie. Atrakcje turystyczne Ostrołęki. Ciekawe miejsca Ostrołęki [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 05.08.2017 r.]
- i, Komu poświęcone są ostrołęckie Dęby Katyńskie. Przeczytaj listę nazwisk, „to.com.pl” [dostęp 05.08.2017 r.]
- TomaszT. Lewandowski TomaszT., AdamA. Nielski AdamA., Katyń - strona główna [online], www.katyn-pamietam.pl [dostęp 05.08.2017 r.]
- a b Zarchiwizowana kopia. [dostęp 06.08.2017 r.]
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 04.07.1935 r., s. 89.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 15.07.1922 r., s. 503.
- M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska” - jako Jan Cerzowicz.
- M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- Rocznik Oficerski MSWojsk., 1923, s. 647, 1179, 1201.
- Rocznik Oficerski MSWojsk., 1924, s. 1018, 1082.
- Lista Starszeństwa Oficerów Zawodowych Korpusu Sanitarnego, MSWojsk, 1930, s. 13.
- a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 801.
- Lekarze pochowani na cmentarzu w Katyniu [online], www.oil.org.pl [dostęp 05.08.2017 r.]
- a b Pomniki, „MZK” [dostęp 05.08.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Władysław Kulesza (major) | Anatol Wojtan | Stanisław Wójcicki | Krzysztof Żabicki | Edward Brylski | Zdzisław Rachtan | Józef BielejecOceń: Jan Certowicz