Edward Brylski, urodzony w 1841 roku w Wierzbniku, w Królestwie Polskim, to postać o znaczącym dorobku w historii naszego kraju. Był inżynierem pracującym w samorządzie powiatowym oraz uczestnikiem ważnych wydarzeń, takich jak bitwy podczas powstania styczniowego.
W swoich działaniach militarnych odznaczał się odwagą i determinacją, pełniąc rolę porucznika w oddziałach, które miały znaczących dowódców, takich jak Mariana Langiewicza, Józefa Miniewskiego oraz Edmunda Różyckiego.
Jego życie, które zakończyło się po 1913 roku, jest świadectwem trudnych czasów, w jakich przyszło mu żyć i działać.
Życiorys
W okresie przed wybuchem powstania, na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku, Edward Brylski odbywał praktykę techniczną w Opatowie, gdzie miał możliwość zaangażowania się w lokalne inicjatywy patriotyczne. W tym czasie szczególnie znaczącą postacią był ks. Ignacy Zakrzewski, który jako zastępca dziekana kolegiaty opatowskiej prowadził patriotyczne kazania.
Wyjątkowym wyczynem Brylskiego było uratowanie prałata przed aresztowaniem; zdołał on przemycić go przez granicę austriacką pomimo niebezpieczeństwa. Gdy sam znalazł się w sytuacji zagrażającej uwięzieniem, postanowił uciec na Zachód. W początkowych miesiącach roku 1863 przebywał w Szwajcarii, jednak po usłyszeniu o wybuchu powstania styczniowego, wrócił do Polski i wstąpił do oddziału Antoniego Jeziorańskiego, gdzie zdobył stopień porucznika.
Jako dowódca oddziału składającego się z 30 ochotników, Brylski brał udział w słynnej bitwie pod Pieskową Skałą. Podczas jednej z wypraw po zaopatrzenie, jego oddział został zaatakowany przez Rosjan. Po całodziennej obronie oraz po zniszczeniu zamku, Brylski zdołał wydostać się z okrążenia z kilkoma towarzyszami, jednak doznał ran. Transportowany do szpitala w Krakowie, po rehabilitacji włączył się do oddziału Mariana Langiewicza, biorąc udział w bitwach pod Sosnówką oraz Grochowiskami.
Kiedy jego oddział przeniósł się do Galicji, brał udział w zaciętych walkach pod Szklarami oraz Kobylanką, a także obstawiał próbę ekspansji powstania w kierunku Wołynia, która miała miejsce 2 lipca 1863 roku, w kampanii dowodzonej przez Józefa Miniewskiego, noszącej znamiona nieudanej. Brylski znalazł się również w odtwarzanym oddziale Edmunda Różyckiego, uczestnicząc w bitwie pod Salichą. Jego losy w zamachu werbunkowym zakończyły się aresztowaniem przez władze austriackie.
Po zakończeniu powstania Edward Brylski podjął pracę jako inżynier w wydziale powiatowym w Złoczowie. Biografia Brylskiego została uwzględniona w trzecim tomie Polskiego Słownika Biograficznego, opublikowanym w 1937 roku, a jej autorem był Justyn Sakulski, który do jej stworzenia wykorzystał publikacje J. Chołodeckiego, w tym Księgę pamiątkową z 1904 roku oraz Ostatnie słowa opow. i wspomnienia uczestników 1863 roku z 1913 roku. W momencie wydania drugiej publikacji, Brylski jeszcze żył.
Przypisy
- Andrzej Szmyt, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie: Wyprawa na Radziwiłłów jako próba rozszerzenia powstania styczniowego na teren Wołynia. www.wolhynia.com. [dostęp 06.01.2013 r.]
- Justyn Sakulski: Brylski Edward (ur. 1841). W: Polski Słownik Biograficzny. T. III: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Wrocław Warszawa Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1937, s. 30.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zdzisław Rachtan | Józef Bielejec | Jan Certowicz | Władysław Kulesza (major) | Anatol Wojtan | Stanisław Wójcicki | Krzysztof ŻabickiOceń: Edward Brylski