Nadleśnictwo Starachowice

---

Ogólna charakterystyka Nadleśnictwa

Nadleśnictwo Starachowice to jedna z 23 jednostek wchodzących w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu. Granice tego obszaru są wyraźnie określone: od północy sąsiaduje z Nadleśnictwem Marcule, od południa z Nadleśnictwem Ostrowiec Świętokrzyski, a z zachodu z Nadleśnictwem Skarżysko. Obszar leśny Nadleśnictwa Starachowice stanowi zintegrowany kompleks, który w połączeniu z lasami nadleśnictw Marcule oraz Ostrowiec Świętokrzyski tworzy część rozległego systemu tzw. „Lasów Iłżeckich”. Ten kompleks leśny jest pozostałością po historycznej Puszczy Iłżeckiej.

Ukształtowanie terenu zostało w znacznym stopniu przekształcone przez intensywną działalność gospodarczą, która w przeszłości była nastawiona na osiąganie rezultatów produkcyjnych. Działania te miały na celu zaspokajanie potrzeb związanych z szybkim rozwojem przemysłowym oraz urbanistycznym tego regionu. Całkowita powierzchnia zarządzana przez Nadleśnictwo wynosi 14651,90 ha, z czego aż 14466,66 ha pokrywa las. Największa część lasów w ramach Nadleśnictwa Starachowice odgrywa kluczową rolę ochronną, zajmując obszar 13892,35 ha, natomiast lasy gospodarcze i rezerwaty pojawiają się w zdecydowanie mniejszych rozmiarach, wynosząc odpowiednio 45,85 ha i 39,42 ha.

W kontekście regionalizacji przyrodniczo-leśnej, lasy Nadleśnictwa Starachowice usytuowane są w obszarze Małopolskim (VI), będąc częścią dzielnicy Radomsko-Iłżeckiej (VI.3) i mezoregionu Przedgórza Iłżeckiego (VI.3.b). Ponadto, obszar ten przynależy do dzielnicy Gór Świętokrzyskich (VI.2), w topperze mezoregionu Puszczy Świętokrzyskiej (VI.2.a).

Udział siedlisk leśnych w Nadleśnictwie

W obszarze Nadleśnictwa Starachowice, różnorodność siedlisk leśnych jest podzielona na kilka kategorii w zależności od ich żyzności. Poniżej przedstawiono szczegółowe informacje:

• siedliska borowe zajmują 3999,49 ha, co stanowi 28,6% całkowitej powierzchni,
• siedliska lasowe obejmują 7011,39 ha, co stanowi 50,2%,
• siedliska borowe wyżynne mają powierzchnię 753,89 ha, co odpowiada 5,4%,
• siedliska lasowe wyżynne zajmują 2212,01 ha, co stanowi 15,8%.

Również, istotne jest uwzględnienie stopnia uwilgotnienia tych siedlisk:

• siedliska świeże zajmują 11391,76 ha, co odpowiada 81,5% powierzchni,
• siedliska wilgotne mają 2515,97 ha, co stanowi 18,0%,
• siedliska bagienne zajmują 69,05 ha, co stanowi 0,5%.

W Nadleśnictwie Starachowice dominującym gatunkiem drzew jest sosna zwyczajna, której występowanie wynosi 85%. Sosna ta jest panującym gatunkiem na siedliskach borowych, takich jak Bśw, Bw i BMśw. W przypadku siedlisk lasowych występuje ona w towarzystwie takich gatunków jak brzoza, modrzew, dąb, świerk i jodła, gdzie również pełni rolę gatunku dominującego.

Procentowy udział powierzchniowy według gatunków

W przedstawionych danych znajduje się procentowy udział gatunków drzew w powierzchni Nadleśnictwa Starachowice. Są to bardzo interesujące informacje dotyczące lokalnej bioróżnorodności.

• buk – 0,23%,
• jodła – 6,94%,
• dąb – 3,68%,
• świerk – 0,06%,
• grab – 0,38%,
• modrzew – 0,4%,
• brzoza – 2,05%,
• sosna – 84,73%,
• olsza – 1,35%,
• osika – 0,18%.

Rezerwaty przyrody

W obszarze Nadleśnictwa Starachowice występuje wyjątkowe bogactwo siedlisk przyrodniczych, które stwarza odpowiednie warunki dla różnorodnych przedstawicieli flory i fauny. Dzięki temu, na tym terenie, wyznaczono obszary objęte ochroną prawną, mające na celu zachowanie mało zmienionych ekosystemów oraz cennych gatunków roślin i zwierząt.

• rezerwat przyrody Rosochacz,
• rezerwat przyrody Skały pod Adamowem – rezerwat przyrody nieożywionej,
• Uroczyska Lasów Starachowickich na powierzchni około 2350 ha – obszar ochrony siedlisk w ramach sieci Natura 2000.

Klimat

Klimat w obszarze Nadleśnictwa Starachowice jest niezwykle interesujący, ponieważ charakteryzuje się urozmaiceniem, które można określić jako przejściowe pomiędzy oceanicznym typem klimatu Europy Zachodniej a kontynentalnym, typowym dla Europy Wschodniej.

Różnorodność meteorologiczna tego regionu jest szczególnie widoczna w później jesieni oraz na przedwiośniu, kiedy to zmiany temperatur i opadów są najbardziej odczuwalne.

Średnia temperatura roczna w Nadleśnictwie Starachowice wynosi około 7,8 °C, co wskazuje na umiarkowany charakter klimatu. Okres wegetacyjny, kluczowy dla rozwoju flory, trwa średnio 205 dni i charakteryzuje się średnią temperaturą wynoszącą 12,9 °C.

Roczne opady deszczu również wpływają na charakterystykę tego obszaru i wynoszą średnio 633 mm, zapewniając odpowiednie warunki do życia dla zarówno roślin, jak i zwierząt.

Procentowy udział powierzchni drzewostanów według klas wieku

W obrębie Nadleśnictwa Starachowice powierzchnia drzewostanów jest klasyfikowana według różnych klas wieku, co jest kluczowym elementem w zarządzaniu lasami. Procentowy rozkład drzewostanów według klas wieku przedstawia się następująco:

• drzewostany I klasy wieku stanowią 11%,
• drzewostany II klasy wieku wynoszą 13%,
• drzewostany III klasy wieku mają udział 14%,
• drzewostany IV klasy wieku osiągają 23%,
• natomiast drzewostany należące do klas V, VI, VII oraz VIII obejmują około 26% całkowitej powierzchni drzewostanów.

Zespoły leśne na terenie Nadleśnictwa Starachowice

Na obszarze Nadleśnictwa Starachowice dominują siedliska świeże, które zajmują aż 81,5% jego powierzchni. Ponadto, siedliska wilgotne obejmują 18% terenu, podczas gdy bagienne oraz łęgowe jedynie 0,5% powierzchni.

W tej okolicy można spotkać kilka unikalnych i rzadko występujących zespołów leśnych. Do nich należą:

• wyżynny jodłowy bór mieszany,
• grąd subkontynentalny,
• łęg jesionowo-olszowy,
• łęgi wierzbowo-topolowe.

Wszystkie te siedliska zostały objęte programem Natura 2000, co ma na celu ich ochronę i zachowanie dla przyszłych pokoleń. Wśród wymienionych zespołów leśnych, największą powierzchnię zajmuje wyżynny jodłowy bór mieszany, z kolei najmniej miejsca zajmują łęgi jesionowo-olszowy oraz wierzbowo-topolowe.

Dodatkowo, na terenie Nadleśnictwa znajdują się także inne zespoły leśne, w tym siedliska terenów nizinnych:

• Leucobryo – Pinetum – subkontynentalny bór sosnowy świeży,
• Molinio cuerulae – kontynentalny bór mieszany,
• Querco roboris – Pinetum – kontynentalny bór mieszany,
• Vaccinio uliginosi – Pinetum molinietosum – bór sosnowy bagienny,
• Abietetum polonicum typicum – wyżynny jodłowy bór mieszany,
• Tilio carpinetum typicum – grąd subkontynentalny,
• Ols torfowy, odmiana środkowoeuropejska,
• Ribes nigri – Alnetum – ols porzeczkowy.

W zakresie siedlisk terenów wyżynnych, jak również, następujące zespoły leśne:

• Querco roboris – Pinetum – kontynentalny bór mieszany świeży,
• Abietetum polonicum typicum – wyżynny jodłowy bór mieszany,
• Tilio – carpinetum typicum – grąd subkontynentalny,
• Abietetum polonicum circaetosum – wyżynny jodłowy bór mieszany podzespół wilgotny.

Literatura

W poniższym zestawieniu znajdują się kluczowe publikacje, które dotyczą literatury związanej z nadleśnictwem oraz tematyką leśną w Polsce.

• Matuszkiewicz J. M., 2001: Zespoły leśne Polski. PWN. Warszawa,
• Matuszkiewicz W., 2005: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN. Warszawa,
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A., 1990: Regionalizacja przyrodniczo-leśna. PWRiL. Warszawa,
• Program Ochrony Przyrody dla Nadleśnictwa Starachowice z Planu Urządzania Lasu sporządzonego na lata 2007-2014 przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej,
• Elaborat siedliskowy, N-ctwo Starachowice, Radom 2006.

---

Oceń: Nadleśnictwo Starachowice

---